پرهیز از تفرقه، فتنه و فساد اجتماعی از مسائل بسیار مهم اسلام در بُعد اخلاق اجتماعی به شمار می آید و تحقق آن آثار مثبتی چون آرامش، وحدت، محبت و پیشرفت مادی و معنوی برای افراد جامعه در بر دارد، از همین رو، همواره مورد توجه و اهتمام رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام بوده است و آن بزرگواران پیوسته مردم را به این امر مهم تشویق کرده اند.روزی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به اصحاب خود فرمودند: «آیا از چیزی به شما خبر دهم که از نماز و روزه و زکات برتر است؟» گفتند: آری، ای رسول خدا! فرمودند: «آن چیز اصلاح میان مردم است، زیرا تیره شدن روابط مردم دین را ریشه کن می کند.» (تنبیه الخواطر و نزهه، ج ۱، ص ۳۹)؛ همچنین رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «ای مردم! از خدا بترسید و پیوندتان را با یکدیگر اصلاح کنید.» (عیون اخبارالرضا، ج ۲، ص ۴۶)

امام باقر (ع) فرمودند: «شیطان پیوسته میان مومنان اختلاف می افکند… پس رحمت خدا بر کسی که میان دو نفر از دوستان ما الفت و صمیمیت پدید آورد. ای گروه مومنان! با هم الفت یابید و به هم محبت ورزید.»(الکافی، ج ۲، ص ۳۴۶)

خطر تفرقه افکنی و جدایی از اجتماع

تفرقه افکنان با پیروی از گام های شیطان به لغزش و انحراف دچار می شوند و کسی که بیراهه می رود و به اختلافات دامن می زند، گویا حتما انتظار عذاب الهی را می کشد. تفرقه افکنان گرچه ممکن است در دعاهای زبانی بگویند خدایا! ما را عذاب نکن، ولی با زبان حال و زمینه ای که فراهم کرده اند، از خدا عذاب می خواهند، چون نه تنها با پیروی راه های شیطان به خویش ستم می کنند بلکه جامعه انسانی و اسلامی را به تفرقه کشانده، عذاب الهی را برای خود می خرند، از همین رو آنان در دنیا و برزخ و آخرت عذاب می شوند و حکم عذابشان قطعی است.

امیرمومنان حضرت علی (ع) ضمن دعوت همگان به نعمت بزرگ اتحاد و برادری درباره خطرهای تفرقه و جدایی از اجتماع می فرمایند:

۱٫ با جمعیت انبوه همراه باشید زیرا دست خدا با جماعت است و از تفرقه بپرهیزید زیرا همان گونه که گوسفند وامانده از رمه از سرپرستی چوپان محروم و گرفتار گرگ می شود، انسان جدا شده از جامعه نیز از حمایت و هدایت اولیای الهی محروم و طعمه شیطان می شود. (نهج البلاغه، خطبه ۱۲۷)

۲٫ خدای سبحان نه در گذشته و نه در آینده با اختلاف و تفرقه به کسی خبر نرسانده و نمی رساند. این جمله بیان صرف تجربه و تاریخ نیست بلکه سنت الهی است چون آن حضرت در این جمله افزون بر گذشته، از آینده نیز خبر می دهد که هرگز بشر با اختلاف به جایی نرسیده و نخواهد رسید و این با سنت خدا هماهنگ خواهد بود. (نهج البلاغه، خطبه ۱۷۶، بند ۳۳ – ۳۴)

۳٫ کینه توری و اختلاف همانند تیغ تیزی است که هر روز آن را بر پایه و بدنه دین بکشند آن گاه دین نمی روید و همه آثار آن محو می شوند چنان که با کشیدن تیغ بر سر مویی نمی ماند.» (نهج البلاغه، خطبه ۸۶، بند ۱۲)

پی نوشت:
برگرفته از کتاب “مفاتیح الحیات، اثر ارزشمند آیت الله جوادی آملی